Θανατηφόρα μπορεί να είναι τα γκρέιπφρουτ όταν αναμειγνύονται με συνταγογραφούμενα φάρμακα

Εικόνα σελίδας Λεζάντα εικόνας

Περιεχόμενα σελίδας Σύμφωνα με νέα μελέτη που δημοσιεύεται στο "Canadian Medical Association Journal" (CMAJ), πολλά είναι τα συνταγογραφούμενα φάρμακα που έχουν σοβαρές παρενέργειες όταν αναμειγνύονται με γκρέιπφρουτ. Αξίζει να σημειωθεί ότι αριθμός αυτών των φαρμάκων είναι ταχέως αναπτυσσόμενος, παρότι οι γιατροί συχνά αγνοούν τις παρενέργειές τους. Σε μια άλλη μελέτη που δημοσιεύθηκε νωρίτερα αυτό το έτος, οι ερευνητές ανέφεραν ότι ο χυμός γκρέιπφρουτ μπορεί πραγματικά να βοηθήσει κάποια αντικαρκινικά φάρμακα να δράσουν καλύτερα. Η νέα μελέτη αυτή είναι μια ανάλυση που προέρχεται από τους ίδιους τους εμπειρογνώμονες που ανακάλυψαν αυτές τις αλληλεπιδράσεις εδώ και 20 χρόνια και παρέχει αποδεικτικά στοιχεία που μπορεί να βοηθήσει τους γιατρούς να κατανοήσουν τις επακόλουθες παρενέργειες που μπορεί να προκύψουν από την κατανάλωση γκρέιπφρουτ όταν αυτό αναμειγνύεται με κάποια συνταγογραφούμενα φάρμακα. Ο Δρ Ντέιβιντ Μπέιλι, από το ερευνητικό Ινστιτούτο Υγείας Lawson στο Λονδίνο, σχολιάζει: "Πολλά από τα φάρμακα που αλληλεπιδρούν με γκρέιπφρουτ είναι φάρμακα που συνταγογραφούνται ιδιαίτερα συχνά και είναι απαραίτητα για την αγωγή και αντιμετώπιση σημαντικών ή κοινών ιατρικών καταστάσεων. Ωστόσο, πρόσφατα έχει παρατηρηθεί μία ενοχλητική τάση. Μεταξύ των ετών 2008 και 2012, ο αριθμός των φαρμάκων που ενδέχεται να αλληλεπιδρούν με γκρέιπφρουτ και να προκαλούν σοβαρές και ανεπιθύμητες ενέργειες φτάνει τον αριθμό 43, που αντιστοιχεί σε μέσο ποσοστό αύξησης που υπερβαίνει τα 6 φάρμακα ανά έτος. Η αύξηση αυτή είναι αποτέλεσμα της εισαγωγής των νέων χημικών ουσιών και σκευασμάτων." Οι σοβαρές και ανεπιθύμητες ενέργειες από την ανάμειξη γκρέιπφρουτ με ορισμένα συνταγογραφούμενα φάρμακα είναι οι πιο κάτω: αναπνευστική ανεπάρκεια, γαστρεντερική αιμορραγία, καταστολή του μυελού των οστών σε ασθενείς με αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα, νεφρική τοξικότητα, οξεία νεφρική ανεπάρκεια, αιφνίδιος θάνατος. Οι ερευνητές εξηγούν: «Μόνο εάν οι επαγγελματίες υγείας γνωρίζουν την πιθανότητα να προκύψει κάποια ανεπιθύμητη ενέργεια, θα πρέπει να προσθέτουν στο διαιτολόγιο του ασθενούς την κατανάλωση γκρέιπφρουτ. Παρόλα αυτά, είναι πολύ απίθανο ότι οι επαγγελματίες υγείας θα ερευνήσουν και θα γνωρίζουν το παραπάνω ενδεχόμενο. Επιπλέον, ο ασθενής μπορεί να μη γνωρίζει αυτή την πληροφορία. Έτσι, ισχυρίζονται ότι εξακολουθεί να υπάρχει έλλειψη γνώσης σχετικά με την αλληλεπίδραση αυτή στο γενικό σύστημα υγειονομικής περίθαλψης.» Σύμφωνα με τα νέα ευρήματα, πάνω από 85 διαφορετικά φάρμακα μπορεί να έχουν αλληλεπιδράσεις με γκρέιπφρουτ, και 43 μπορεί να επιφέρουν επιβλαβείς συνέπειες. Τα δραστικά αυτά συστατικά περιέχονται στα νεράντζια, τα οποία βρίσκονται ως συστατικό σε μαρμελάδες, καθώς και στο λάιμ γκρέιπφρουτ ή σε φουρανοκουμαρίνες (furanocoumarins), ουσίες που εμφανίζονται φυσικά στο γκρέιπφρουτ. Αυτές οι ουσίες μπορούν αναστέλλουν μη αναστρέψιμα το μεταβολισμό του ενζύμου CYP3A4, που αδρανοποιεί τα αποτελέσματά του περίπου στο σε ένα ποσοστό που φτάνει στο μισό αριθμό όλων των φαρμάκων. Τα φάρμακα που αναμειγνύονται με τις ουσίες αυτές έχουν τρία χαρακτηριστικά: Πρόκειται για φάρμακα που παρέχονται από το στόμα, διαθέτουν πολύ χαμηλή έως μεσαία βιοδιαθεσιμότητα, περνούν μέσω του μεταβολισμού του φαρμάκου στο γαστρεντερικό σωλήνα μέσω του ενζύμου CYP3A4. Όσον αφορά τη χαμηλή βιοδιαθεσιμότητα των φαρμάκων, καταναλώνοντας μόνο ένα γκρέιπφρουτ ενδέχεται να πολλαπλασιαστεί η επίδραση της εν λόγω δόσης φαρμάκου, και η αλληλεπίδραση αυτή μπορεί να λάβει χώρα, ανεξάρτητα από το αν το γκρέιπφρουτ καταναλώθηκε ώρες πριν ληφθεί το φάρμακο. Επομένως, μια μέτρια ποσότητα γκρέιπφρουτ μπορεί να επηρεάσει την αλληλεπίδραση των φαρμάκων που λαμβάνονται μόνον μία φορά την ημέρα σε οποιαδήποτε ώρα κατά τη διάρκεια της περιόδου μετά τη λήψη της δόσης. Η λήψη τακτικά ποσοτήτων φαρμάκων σε καθημερινή βάση μπορεί να αυξήσει τις παρενέργειες. Για παράδειγμα, όταν η σιμβαστατίνη, μία δημοφιλής στατίνη, αναμιγνύεται με ένα ποτήρι χυμού γκρέιπφρουτ 200-mL για 3 ημέρες, προκαλείται συστηματική συγκέντρωση του φαρμάκου σε σύγκριση με το νερό μέχρι και 330%. Οι ενήλικες άνω των 45 ετών είναι οι πιο κοινοί αγοραστές γκρέιπφρουτ και τείνουν επίσης να προμηθεύονται με τα περισσότερα φάρμακα. Ο πληθυσμός των ενηλίκων άνω των 45 ετών είναι εξαιρετικά μεγάλος, συνεπώς, πολλές από αυτές τις αλληλεπιδράσεις είναι πιθανόν να συμβούν. Η μελέτη σημειώνει ότι οι ηλικιωμένοι είναι πιο πιθανό να έχουν μειωμένη ικανότητα να αντέξουν ακραίες συστηματικές συγκεντρώσεις του φαρμάκου, κάτι που τους καθιστά πιο επιρρεπείς στην εμφάνιση αυτών των ανεπιθύμητων ενεργειών. Πηγή: Medical News Today

Οι συνέπειες της οικονομικής κρίσης στον τομέα της Υγείας

Οι επιπτώσεις της σημερινής διεθνούς χρηματιστηριακο-οικονομικής αστάθειας αναμένεται αναπόφευκτα να ακολουθήσουν την παρούσα γενιά επηρεάζοντας την για μεγάλο και απροσδιόριστο χρονικό διάστημα. Σύμφωνα με επισημάνσεις επιστημόνων, η παρατεταμένη οικονομική κρίση σε συνδυασμό με το αβέβαιο μέλλον και τη γενικευμένη ανασφάλεια, αυξάνει δραματικά τους δείκτες κατάθλιψης στους πληθυσμούς ενώ απειλεί παράλληλα και τη σωματική τους υγεία.

Ήδη, το μεγαλύτερο τμήμα του πληθυσμού άρχισε να αναπτύσσει έντονα συναισθήματα παραμέλησης, εξαπάτησης, ασέβειας και θυμού απέναντι σε όσους πιστεύει ότι συνέβαλαν στη σημερινή δεινή κατάσταση. Παράλληλα, κάνουν την εμφάνιση τους συναισθήματα φόβου για τις αλλαγές που επέρχονται στην καθημερινότητα των πολιτών, ενοχών και ντροπής, καθώς και παράλογες, σε σχέση με τις αντικειμενικές συνθήκες αντιδράσεις, όπως ζήλεια, αυτομομφή και άρνηση, δημιουργώντας ένα αρνητικό και καταστροφικό κοινωνικό σκηνικό.

Στη δύνη των παρενεργειών του φαινομένου αυτού δεν θα μπορούσε να μείνει ανεπηρέαστος και ο ευαίσθητος τομέας της Υγείας.

Σε οικονομικά δύσκολες χρονικά περιόδους, επιδημιολογικές μελέτες τόσο στις αναπτυγμένες όσο και στις αναπτυσσόμενες χώρες καταγράφουν αύξηση των ασθενειών, των αυτοκτονιών και των θανάτων ειδικότερα στα πιο "ευάλωτα" κοινωνικά σύνολα. Η αύξηση των ψυχικών διαταραχών και της θνησιμότητας από ισχαιμική καρδιοπάθεια κάνουν επίσης πιο εμφαντικά την παρουσία τους επηρεάζοντας ως επί το πλείστον τις ασθενέστερες οικονομικά και κοινωνικά τάξεις. Οι ομάδες αυτές πλήττονται περισσότερο καθώς στερούνται θεμελιωδών δικαιωμάτων, με κυριότερο την πρόσβαση στην ιατρική περίθαλψη, θέτοντας σε κίνδυνο και την ίδια τους ακόμα τη ζωή.

Επιπρόσθετα, η συνέργεια φτώχειας και υποβάθμισης των υπηρεσιών υγείας, συντελούν τα μέγιστα στην εξάπλωση ξεχασμένων εδώ και χρόνια μολυσματικών νόσων αλλά και μεταδοτικών λοιμώξεων όπως η ηπατίτιδα και ο ιός HIV.

Η οικονομική κρίση δημιουργεί επίσης προβλήματα στη χρηματοδότηση των συστημάτων υγείας, ενώ ταυτόχρονα επιβαρύνεται η λειτουργία των δημόσιων μονάδων παροχής υπηρεσιών υγείας λόγω αυξημένης ζήτησης. Επακόλουθο τούτου, και η εφαρμογή του μέτρου μείωσης προσωπικού από τα δημόσια νοσοκομεία και κέντρα υγείας με αποτέλεσμα να αυξάνεται ο φόρτος εργασίας των υφιστάμενων υπαλλήλων προκειμένου να εξυπηρετηθεί ο μεγάλος αριθμός ασθενών, που αποτίνεται πλέον στο δημόσιο σύστημα υγείας. Σε περιόδους παρόμοιων συγκυριών, ερευνητές που μελέτησαν το περιβάλλον στο οποίο απασχολούνται οι εργαζόμενοι στην υγεία διαπίστωσαν ότι το υγειονομικό προσωπικό βίωνε υψηλά επίπεδα επαγγελματικού άγχους, με αποτέλεσμα την εμφάνιση του συνδρόμου της επαγγελματικής εξουθένωσης (burnout syndrome). Φαινόμενο το οποίο επηρεάζει αρνητικά τη σωματική και τη ψυχική ευεξία του προσωπικού, ενώ παράλληλα μειώνει την απόδοση, την ποιότητα αλλά και την παραγωγικότητά του.

Η δραστική αποκοπή των δημοσίων δαπανών για την υγεία, σε συνδυασμό με τη μείωση των επισκέψεων σε ιδιώτες ιατρούς, απότοκο της προσπάθειας των λιγότερο προνομιούχων να ισοσκελίσουν τους ελλειμματικούς οικογενειακούς προϋπολογισμούς, συντελούν στη δημιουργία ενός εκρηκτικού μείγματος. Είναι διεθνώς αποδεδειγμένο ότι τα προγράμματα διεθνούς οικονομικού ελέγχου που αναπόφευκτα οδηγούν στη μείωση των δημόσιων δαπανών για την υγεία, προκαλούν (και μάλιστα σε στατιστικά σημαντικό βαθμό) μείωση του επιπέδου υγείας, αύξηση της νοσηρότητας και της θνησιμότητας και μείωση του προσδόκιμου επιβίωσης.

Το φαινόμενο της αλληλεπίδρασης του περιβάλλοντος στην υγεία κάθε ατόμου είναι κοινά αποδεκτό και επιστημονικά τεκμηριωμένο (WHO, 2003). Παράλληλα, το πεδίο των κοινωνικών παραγόντων οι οποίοι καθορίζουν την υγεία (social determinants of health) είναι ίσως το πιο σύνθετο και πλέον προκλητικό , σε παγκόσμιο επίπεδο, στη χάραξη μιας πολιτικής για την υγεία.  Ο έμμεσος κοινωνικός αποκλεισμός μέσω των μέτρων που πιθανόν να λάβει μια κυβέρνηση δεν αποτελεί τη λύση του εν λόγω προβλήματος. Σε αντίθεση με τα μέτρα λιτότητας που απαιτεί η αντιμετώπιση μιας οικονομικής κρίσης, είναι απαραίτητη η ενίσχυση των κοινωφελών οργανισμών, σε συνδυασμό με επαρκή στελέχωση του Εθνικού Συστήματος Υγείας και τη στήριξη υποδομών υποστήριξης ευπαθών κοινωνικών ομάδων, προκειμένου να δημιουργηθεί ένας προστατευτικός μηχανισμός προς τις ασθενέστερες ομάδες οι οποίες πλήττονται σε μεγαλύτερο βαθμό από την κρίση.

Η ανάγκη ορθής κατανομής των περιορισμένων οικονομικών πόρων με γνώμονα τις αρχές της κοινωνικής δικαιοσύνης και της αλληλεγγύης γίνεται σήμερα ακόμη πιο επιτακτική. Πρώτιστο μέλημα των εκάστοτε ηγεσιών που χειρίζονται το ευαίσθητο τομέα της Υγείας εν καιρώ κρίσεων θα πρέπει να είναι η επικέντρωση τους στο να μειώσουν τις αλόγιστες σπατάλες βελτιώνοντας παράλληλα την αποδοτικότητα των Συστημάτων Υγείας τους. Επιπρόσθετα χρειάζεται αναδιοργάνωση και στρατηγικό πλάνο με ιδιαίτερη έμφαση στη σταθερή άνοδο της ποιότητας αλλά και της ποσότητας των προσπαθειών αυτών ώστε να πραγματωθεί ένα δυναμικό σύστημα αντιμετώπισης των νέων μεγάλων προκλήσεων της εποχής μας.

 
Επιγραμματικά θα μπορούσε να λεχθεί ότι, επιβάλλεται στις δύσκολες αυτές συγκυρίες που βιώνει ο κόσμος να δοθεί από τους κυβερνώντες μεγαλύτερη σημασία στην υγεία και την περίθαλψη, προκειμένου η κρίση στην Κύπρο να μην υπονομεύσει την πιο σημαντική πηγή του πλούτου της χώρας: τους ανθρώπους της.

 

Μάριος Γενακρίτης

Φαρμακοποιός, Αντιπρόεδρος ‘‘Φαρμακοποιών του Κόσμου – Κύπρου’’

B.Sc Pharmacy , M.Sc Health Management
European Medicines Agency (EMA) Inspector

mgenakritis@gmail.com

Κατά της φαρμακευτικής Roche στρέφεται η ΕΕ

Για απόκρυψη των παρενεργειών από 19 φάρμακά της

Newsroom Κ, Αθήνα

Νομικά θα κινηθεί για πρώτη φορά η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Φαρμάκων κατά της φαρμακευτικής Roche για απόκρυψη των παρενεργειών από 19 φάρμακά της, που παρατηρήθηκαν σε Αμερικανούς ασθενείς. Πρόκειται για την πρώτη φορά που η ευρωπαϊκή ρυθμιστική υπηρεσία στρέφεται κατά φαρμακευτικής εταιρίας. Η προσφυγή αφορά 19 σκευάσματα, πολλά από αυτά αντικαρκινικά, συμπεριλαμβανομένων και φαρμάκων για τον καρκίνο του μαστού. Από τις παρενέργειες αυτές ενδέχεται να υπέκυψαν μέχρι και 19.000 ασθενείς στις ΗΠΑ. http://www.kathimerini.com.cy/index.php?pageaction=kat&modid=1&artid=109978