Βασικές αρχές της ορθής φύλαξης φαρμάκων κατά την καλοκαιρινή περίοδο

Με την είσοδο του καλοκαιριού ένα πολύ σημαντικό σημείο που πρέπει να προσεχθεί ιδιαίτερα αποτελεί η διασφάλιση της ορθής φύλαξης των φαρμακευτικών σκευασμάτων τα οποία διατηρούμε στο οικιακό μας "φαρμακείο" τόσο για τις καθημερινές τρέχουσες ανάγκες υγείας όσο και για θέματα πρώτων βοηθειών και έκτακτης ανάγκης. Οι ψηλές θερμοκρασίες, που επικρατούν την εποχή αυτή, δύνανται σε κάποιες περιπτώσεις να επηρεάσουν σημαντικά τη δραστικότητα, αποτελεσματικότητα αλλά και την ασφάλεια μερικών κατηγοριών φαρμάκων. Ακόμη πιο έντονο και επικίνδυνο μπορεί να γίνει το φαινόμενο αυτό – κατά τη διάρκεια της εν λόγω εποχής - λόγω της φύλαξης φαρμακευτικών σκευασμάτων στο χώρο του μπάνιου, στο εξοχικό ή εντός του οχήματος μας οδηγώντας αρκετές φορές και σε πιθανή αλλοίωση τους.

Τα περισσότερα φάρμακα, σύμφωνα και με τις οδηγίες που αναγράφονται στο φύλο οδηγιών χρήσης τους οι οποίες βασίζονται σε επιστημονικές κλινικές μελέτες, πρέπει να φυλάσσονται σε θερμοκρασία δωματίου (20 – 25 βαθμούς Κελσίου), ενώ κάποια άλλα πρέπει απαραίτητα να φυλάσσονται στο ψυγείο σε θερμοκρασίες συνήθως μεταξύ 2 – 8 βαθμών Κελσίου. Κανένα φάρμακο όμως δεν ενδείκνυται να εκτίθεται σε θερμοκρασίες άνω των 30 βαθμών Κελσίου, που είναι και ατύπως η ανώτερη επιτρεπτή θερμοκρασία διατήρησης για την πλειονότητα των φαρμακευτικών σκευασμάτων.  

Η ζέστη μπορεί να αλλοιώσει, κάνοντας αναποτελεσματικά σε ορισμένες περιπτώσεις ή ακόμη και απειλητικά για την υγεία κάποια φάρμακα. Οι αλλοιώσεις αυτές μπορεί να οδηγήσουν σε ιδιαίτερα σημαντικές βλάβες ζωτικών οργάνων του σώματος μας ενώ σε περιπτώσεις αναποτελεσματικότητας σημαντικής σημασίας σκευασμάτων - όπως για παράδειγμα η ινσουλίνη για τους διαβητικούς ασθενείς - μπορεί να κινδυνεύσει άμεσα ακόμη και η ίδια η ανθρώπινη ζωή.

Αναφορικά με το εν λόγω ζήτημα, το πλέον ανησυχητικό είναι πως ο ασθενής δεν μπορεί στις πλείστες των περιπτώσεων να διαπιστώσει οπτικά από την εμφάνιση και μόνο εάν ένα δισκίο, σιρόπι ή ενέσιμο διάλυμα έχει αλλοιωθεί (ως απόρροια της φύλαξης του σε μη αποδεκτό εύρος επικρατούσας θερμοκρασίας). Παρόλα ταύτα, εάν παρατηρηθεί κάποιο από τα ακόλουθα φαινόμενα απαραιτήτως πρέπει το σκεύασμα να μην χρησιμοποιηθεί αφού πολύ πιθανόν να έχει υποστεί αλλοίωση:

·         Αλλαγή στο χρώμα ή στη συνοχή του, ανεξαρτήτως από την ημερομηνία λήξεως που αναγράφεται στη συσκευασία του.

·         Περίεργη έντονη μυρωδιά.

·         Δισκία, καψάκια ή υπόθετα να παρουσιάζουν ρωγμές, να είναι πιο μαλακά ή πιο σκληρά (απ’ ότι συνήθως) ή  να "κολλάνε" μεταξύ τους.

·         Διαλύματα (κυρίως σιρόπια εκτός των εναιωρημάτων) να εμφανίζουν αιωρούμενα ιζήματα.

Με δεδομένο ότι, κανένα φάρμακο δεν πρέπει να εκτίθεται σε θερμοκρασίες υψηλότερες από τις ενδεδειγμένες (οι οποίες και αναγράφονται ευδιάκριτα στις συσκευασίες τους), ορισμένες κατηγορίες φαρμακευτικών σκευασμάτων είναι όντως πιο ευάλωτες και ευαίσθητες στη ζέστη. Συγκεκριμένα, τα φάρμακα για τις παθήσεις του θυρεοειδή αδένα, τα αντισυλληπτικά και τα ορμονικά σκευάσματα παρουσιάζουν ψηλή ευαισθησία στις μεγάλες εναλλαγές της θερμοκρασίας. Αλοιφές που περιέχουν υδροκορτιζόνη μπορεί να εμφανίσουν σημαντικά μειωμένη αποτελεσματικότητα λόγω αλλαγής θερμότητας, ενώ η νιτρογλυκερίνη ένα φάρμακο αγγειοδιασταλτικό που βοηθάει στη βελτίωση της ροής του αίματος και χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση της στηθάγχης αλλοιώνεται πολύ γρήγορα εάν υπερθερμανθεί. Επιπρόσθετα, μεγάλη προσοχή απαιτούν τα αντιεπιληπτικά και αντιπηκτικά φάρμακα, των οποίων ακόμη και μικρές διαφοροποιήσεις στην αποτελεσματικότητά τους μπορεί να έχουν σοβαρές συνέπειες για την υγεία των ασθενών που τα λαμβάνουν.

Εκτός όμως από τη ψηλή θερμοκρασία και η φύλαξη των φαρμάκων σε χώρους με αυξημένη υγρασία (π.χ μπάνιο) δύναται να προκαλέσει μεγάλα προβλήματα σταθερότητας κυρίως σε σκευάσματα που βρίσκονται υπό μορφή σκόνης ή ταμπλέτας διαλυόμενης σε νερό αλλά και σε ταινίες που χρησιμοποιούνται ως διαγνωστικά τεστ (π.χ για τη μέτρηση του σακχάρου, ή τεστ εγκυμοσύνης).

 Η εύκολη "λύση" της φύλαξης κατά τους καλοκαιρινούς μήνες όλων των φαρμάκων, που διατηρούμε στο σπίτι, εντός του ψυγείου εμπερικλείει και αυτή τους δικούς της κινδύνους αφού και το ψύχος παράλληλα μπορεί να αλλοιώσει σκευάσματα τα οποία έχουν παρασκευαστεί ώστε να παραμένουν σταθερά σε θερμοκρασίες δωματίου. Ιδιαίτερα ευαίσθητα στο ψύχος παρουσιάζονται τα εναιωρήματα, δηλαδή τα φάρμακα που πρέπει να ανακινήσουμε καλά πριν από τη χρήση τους προκειμένου να διαλυθεί καλύτερα η δραστική ουσία και να λάβουμε ένα ομογενοποιημένο σκεύασμα. Εν κατακλείδι, θα μπορούσε να λεχθεί πως εάν στα φάρμακα δεν αναγράφεται η σαφής προειδοποίηση «φυλάσσεται στο ψυγείο» καλό είναι να μην τοποθετούνται εκεί.

Λαμβάνοντας υπόψη τα πιο πάνω, είναι άκρως σημαντικό να δίνεται ιδιαίτερη έμφαση και να ακολουθούνται ευλαβικά οι συστάσεις για τις συνθήκες φύλαξης, οι οποίες αναγράφονται στη συσκευασία κάθε φαρμάκου ξεχωριστά. Κάθε φάρμακο το οποίο δεν απαιτεί φύλαξη εντός ψυγείου, θα πρέπει να βρίσκεται σε ελεγχόμενη θερμοκρασία δωματίου (γύρω στους 25 βαθμούς Κελσίου) με τη βοήθεια όταν απαιτείται και κλιματιστικών, μακριά από κάθε είδους πηγή θερμότητας και από την απευθείας έκθεση στον ήλιο και την υγρασία.

Τέλος, να σημειωθεί πως, οι κίνδυνοι αλλοίωσης των φαρμάκων το καλοκαίρι δεν περιορίζονται αποκλειστικά εντός του χώρου μιας οικίας. Απαραίτητο είναι όπως δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στη φύλαξη τους και στις περιπτώσεις εκείνες που:

·       Κατά τη διάρκεια κάποιου αεροπορικού ταξιδιού αντί να έχουμε τα απαραίτητα φάρμακα μας σε χειραποσκευή, τα τοποθετούμε σε αποσκευή που δώσαμε στο check-in.

·       Κατά τη διάρκεια οδικών ταξιδιών έχουμε τοποθετήσει φάρμακα στο πορτ μπαγκάζ του αυτοκινήτου.

·       Παραλαμβάνουμε φάρμακα μέσω ταχυδρομείου, τα οποία κάνουν αρκετά 24ωρα να φτάσουν στον προορισμό τους χωρίς να γνωρίζουμε ακριβώς τις συνθήκες φύλαξης τους κατά τη μεταφορά.

·       Παραθερίζουμε σε καταλύματα και περιοχές όπου υπάρχουν συχνές ή παρατεταμένες διακοπές ηλεκτρικού ρεύματος.

Μάριος Κ. Γενακρίτης

GMDP Inspector

BSc. Pharmacy / MSc. Health Management

Επικίνδυνο το σπάσιμο «splitting» των δισκίων

Λόγω της έντονης ύφεσης που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια στην οικονομία αρκετοί ασθενείς, σύμφωνα με έγκυρες αναφορές φαρμακοποιών, προχωρούν σε μια απέλπιδα προσπάθεια για μείωση των προσωπικών δαπανών τους για την Υγεία. Μεταβάλουν έτσι, τους τρόπους λήψης των φαρμάκων που λαμβάνουν είτε παραλείποντας όλες ή κάποιες των αναγκαίων δόσεων είτε προβαίνοντας σε αγορά υψηλότερων δυνάμεων κυρίως δισκίων και στη συνέχεια με την ‘κοπή’ τους δημιουργούν οι ίδιοι τις προβλεπόμενες – σύμφωνα με τις ιατρικές οδηγίες - γι’αυτούς δόσεις. 

Και οι δύο προαναφερθείσες τακτικές, στις πλείστες των περιπτώσεων, μόνο ζημιογόνες μπορεί να είναι για την υγεία των ασθενών αφού ελλοχεύουν μια σειρά από πιθανούς σοβαρούς κινδύνους. Οι περιπτώσεις εκείνες στις οποίες επιτρέπεται το ‘σπάσιμο’ ενός δισκίου είναι αυστηρά και μόνο όταν κάτι τέτοιο περιλαμβάνεται στις οδηγίες που προέρχονται από τον παρασκευαστή του και είναι παράλληλα εγκεκριμένες τουλάχιστο από κάποια Ευρωπαϊκή Εθνική Αρμόδια Αρχή. Επιπρόσθετα, δισκία τα οποία δεν έχουν κατασκευαστικά κάποια χαραγή που να καθοδηγεί στη δυνατότητα του ‘splitting’ δεν είναι και επιστημονικά ενδεδειγμένο να γίνεται κάτι τέτοιο.

Πέραν τούτου είναι πολύ πιθανή η πρόκληση σύγχυσης σχετικά με την ορθή λήψη μιας δόσης. Αναφέρθηκαν στο παρελθόν περιπτώσεις όπου ασθενείς ενώ είχαν αγοράσει υψηλότερης δύναμης δισκία με σκοπό να προχωρήσουν στην ‘κοπή’ τους, στη συνέχεια το ξέχασαν με αποτέλεσμα να οδηγηθούν σε λανθασμένη χορήγηση λαμβάνοντας εν τέλει υπερβολική ποσότητα φαρμάκου.

Επιπλέον, η ισόνομη κατανομή των δραστικών συστατικών ενός φαρμάκου κατά το ‘σπάσιμο’ του σε μικρότερα μέρη είναι άκρως αμφισβητήσιμη. Μελέτες που κατά καιρούς έγιναν έχουν δείξει ότι η πραγματική δόση σε κάθε μισό ενός δισκίου που διασπάται, χωρίς να ενδείκνυται αυτό σύμφωνα με τον παρασκευαστή του, στις πλείστες των περιπτώσεων είναι ανισομερής. Έτσι, ενώ δύο μισά μπορεί οπτικά να φαίνονται το ίδιο, δεν περιέχουν απαραίτητα και την ίδια ποσοστιαία αναλογία δραστικών θεραπευτικών ουσιών. Με τον τρόπο αυτό οι ασθενείς που τα λαμβάνουν οδηγούνται πολλές φορές, εν αγνεία τους, σε υπο- ή υπερ- δοσολογικά μη αποδεκτά θεραπευτικά σχήματα.

Είναι σημαντικότατη επίσης η λεπτομέρεια πως, ορισμένα δισκία είναι δύσκολο να ‘κοπούν’ λόγω του μικρού μεγέθους ή του ασυνήθιστου σχήματος τους. Αυτοί οι δύο παράγοντες καθιστούν δύσκολη την ίση ‘κοπή’ τους η οποία μπορεί πολλές φορές να οδηγήσει και σε καταστροφή ή/και απώλεια μέρους του φαρμακευτικού σκευάσματος κατά την διάρκεια της εν λόγω διαδικασίας.

 Συμπερασματικά θα μπορούσε να λεχθεί ότι, δεν είναι όλα τα φαρμακευτικά σκευάσματα ασφαλή προς ‘κοπή’ και λήψη. Το κάθε ένα, παρασκευάζεται με προδιαγραφές τέτοιες οι οποίες πάντα συνοδεύονται με τις σχετικές μελέτες αποτελεσματικότητας που βασίζονται με τη σειρά τους σε κλινικές μελέτες πολλών ετών. Επιπρόσθετα, κάποια των σκευασμάτων αυτών έχουν σχεδιαστεί με τρόπο ώστε να απορροφούνται σε συγκεκριμένα μέρη του σώματος π.χ εντεροδιαλυτά φάρμακα. Κάποια άλλα πάλι για να αποδεσμεύουν τις δραστικές τους ουσίες με ένα σταθερό χρονικά ρυθμό. Προς τούτο, ορισμένα από τα σκευάσματα αυτά επικαλύπτονται με ειδικές ουσίες ώστε να ικανοποιείται ο σκοπός για τον οποίο προορίζονται. Πιθανή επέμβαση στις επικαλύψεις αυτές λόγω του ‘σπασίματος’ δύναται να επιφέρει απρόβλεπτες μετατροπές στον τρόπο κυρίως της απορρόφησης τους, μετά από μια λήψη, με πολλαπλούς κινδύνους να παρουσιάζονται για εμφάνιση ανεπιθύμητων ενεργειών. Ειδικά, τα δισκία με στενό περιθώριο μεταξύ θεραπευτικής-τοξικής δόσης είναι και τα πιο επίφοβα.

Πρόσφατη έρευνα από το Πανεπιστήμιο της Γάνδης στο Βέλγιο, που έγινε με τη βοήθεια δισκίων  που συνταγογραφήθηκαν για διάφορες νόσους, όπως Πάρκινσον, καρδιακή ανεπάρκεια, θρόμβωση και αρθρίτιδα ήρθε να επιβεβαιώσει τις πιο πάνω ανησυχίες. Οι ερευνητές ζήτησαν από εθελοντές να κόψουν δισκία διαφορετικών μεγεθών χρησιμοποιώντας τρείς τεχνικές. Οι εθελοντές χρησιμοποίησαν μια ειδική συσκευή, ψαλίδι, μαχαίρι κουζίνας. Τα δισκία που χρησιμοποιήθηκαν διέφεραν τόσο στο σχήμα όσο και το μέγεθος.
Οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι ποσοστό 31% των δισκίων που κόπηκαν ήταν διαφορετικά από την αναμενόμενη εναπομένουσα δόση.
Παράλληλα, η έρευνα αποκαλύπτει ότι η συσκευή κοπής ήταν μεν η πιο ακριβής αλλά κατέληγε και αυτή σε σημαντικές αποκλίσεις στο 13% των περιπτώσεων.

Εν κατακλείδι, η πρακτική της ‘κοπής’ ενός φαρμάκου δεν ενδείκνυται να υλοποιείται χωρίς αυτό να είναι πρώτα εις γνώσιν του επιβλέποντα γιατρού και πάντα μετά από σχετικές αναλυτικές οδηγίες και συμβουλές από αυτόν ή τον φαρμακοποιό του κάθε ασθενή. Με δεδομένο πως, τα περισσότερα δισκία δεν είναι κατάλληλα για ‘κοπή’ θα ήταν προτιμότερο αλλά και ασφαλέστερο παράλληλα να υπήρχαν διαθέσιμες στην αγορά από τους παρασκευαστές περισσότερες επιλογές δόσεων ή κάποιες άλλες εναλλακτικές ίδιας δύναμης φαρμακοτεχνικές μορφές.

Μάριος Γενακρίτης
B.Sc Pharmacy , M.Sc Health Management
European Medicines Agency (EMA) Inspector
mgenakritis@gmail.com

Τροφή και λήψη φαρμακευτικών σκευασμάτων

Οι αλληλεπιδράσεις φαρμάκων με διάφορες τροφές παρουσιάζουν ιδιαίτερο επιστημονικό ενδιαφέρον λόγω με του ότι, τεκμηριωμένα διαδραματίζουν εξίσου σημαντικό ρόλο με εκείνες που εμφανίζονται μεταξύ φαρμακευτικών σκευασμάτων. Παράβλεψη του φαινομένου αυτού δύναται να οδηγήσει τόσο σε αποτυχία μιας θεραπευτικής αγωγής όσο και σε διατροφικές ανεπάρκειες. Ως εκ τούτου, με βάση τα προαναφερθέντα, σε κάποιες περιπτώσεις οι κατάλληλες ρυθμίσεις στη διατροφή μας όταν λαμβάνουμε συγκεκριμένη φαρμακευτική αγωγή κρίνονται απαραίτητες.

Στην κατηγορία υψηλού κινδύνου, από τις πιθανές αλληλεπιδράσεις τροφών και φαρμάκων, περιλαμβάνονται κάποιες ιδιαίτερες ομάδες πληθυσμού όπως οι εγκυμονούσες, τα βρέφη, τα παιδιά, οι νηστεύοντες, οι παχύσαρκοι αλλά και οι ηλικιωμένοι - οι οποίοι συνήθως λαμβάνουν περισσότερα του ενός σκευάσματα σε ημερήσια βάση - καθώς και οι χρόνια πάσχοντες των οποίων τα θεραπευτικά σχήματα που ακολουθούν εμπερικλείουν μεγάλο αριθμό σκευασμάτων.

 

Επίδραση της τροφής στη δράση μιας φαρμακευτικής ουσίας

Η ταυτόχρονη λήψη τροφής – φαρμάκου πιθανό να οδηγήσει σε:
• Μείωση ή αύξηση του ρυθμού απορρόφησης του φαρμάκου.

• Επιβράδυνση ή επιτάχυνση της δράσης ενός σκευάσματος.

• Καμιά αλληλεπίδραση.

Ιδιαίτερα σημαντική συνισταμένη αποτελεί τόσο η οδός χορήγησης όσο και ο μηχανισμός με τον οποίο απορροφάται το κάθε φάρμακο από τον ανθρώπινο οργανισμό. Εάν για παράδειγμα ένα φάρμακο απορροφάται δια μέσω του στομαχιού, τότε η παρουσία τροφής σε αυτό πιθανό να αυξομειώσει την απορρόφησή του, και επομένως τα αποτελέσματα της δράσης του φαρμάκου θα αρχίσουν να εμφανίζονται γρηγορότερα ή αργότερα αναλόγως. Όμως, όταν ένα φάρμακο απορροφάται από την εντερική οδό, τότε η ύπαρξη τροφής στο στομάχι αναμένεται να καθυστερήσει τη διάβασή του στο έντερο, και επομένως την απορρόφησή του με συνέπεια, τα αποτελέσματα της δράσης του σκευάσματος να καθυστερήσουν να εμφανιστούν.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα θετικής επίδρασης της διατροφής στη θεραπεία μπορεί να θεωρηθεί η περίπτωση μακροχρόνιας λήψης αντιβιοτικών σε συνδυασμό με ένα διαιτολόγιο που περιλαμβάνει αυξημένη κατανάλωση γιαουρτιού, η οποία συμβάλλει καταλυτικά στην αποκατάσταση της χλωρίδας του εντέρου. 

Παρόλα ταύτα, τα γαλακτοκομικά προϊόντα σε κάποιες των περιπτώσεων μπορούν να μειώσουν την απορρόφηση συγκεκριμένων δραστικών ουσιών, όπως η κυπροφλοξασίνη, η δοξυκυκλίνη, η κετοκοναζόλη και η ιτρακοναζόλη. Επιπρόσθετα, το ασβέστιο – ως βασικό συστατικό των γαλακτοκομικών προϊόντων - τείνει να ενωθεί με αντιβιοτικές δραστικές ουσίες όπως η τετρακυκλίνη και μινοκυκλίνη, οι οποίες χορηγούνται κυρίως για την αντιμετώπιση προβλημάτων όπως η ακμή και η κυστίτιδα, οδηγώντας στον σχηματισμό ενός συμπλόκου στο έντερο, το οποίο δεν μπορεί να απορροφηθεί εύκολα από τον οργανισμό μειώνοντας έτσι τη δραστικότητα τους έως και 80%. Έτσι, προκειμένου να είναι αποτελεσματική μια θεραπεία με τετρακυκλίνη, πρέπει αυτή να λαμβάνεται τουλάχιστον δύο ώρες πριν ή μετά την κατανάλωση τροφής που περιέχει ασβέστιο. Το ίδιο ισχύει και κατά τη λήψη σκευασμάτων σιδήρου, αφού έχει αποδειχτεί επιστημονικά ότι τα γαλακτοκομικά προϊόντα εμποδίζουν  με πανομοιότυπο τρόπο την απορρόφησή του από το ανθρώπινο σώμα.

Κάποιες άλλες χαρακτηριστικές περιπτώσεις αλληλεπίδρασης τροφίμων με φάρμακα αποτελούν:

Η κατανάλωση συγκεκριμένων λαχανικών και βοτάνων, όπως το κουνουπίδι, το μπρόκολο, το σπανάκι, το λάχανο και το πράσινο τσάι, πλούσια όλα τους σε βιταμίνη Κ, η οποία παίζει σημαντικό ρόλο ευνοώντας παράλληλα την πήξη του αίματος. Όταν τα τρόφιμα αυτά λαμβάνονται σε συνδυασμό με αντιπηκτικά φάρμακα ,όπως για παράδειγμα η βαρφαρίνη, έχουν ως  συνέπεια τη δραματική μείωση στη δράση τους.

Η παρουσία λιπαρής τροφής στο γαστρεντερικό σωλήνα αυξάνει την απορρόφηση των λιποδιαλυτών φαρμάκων ενώ κρέας το οποίο έχει ψηθεί στα κάρβουνα καλό είναι να αποφεύγεται από τους πάσχοντες από άσθμα, επειδή κατά το ψήσιμο αναπτύσσονται ορισμένες χημικές ουσίες οι οποίες ελαττώνουν τη δράση της θεοφυλλίνης η οποία περιέχεται στα πλείστα αντιασθματικά σκευάσματα. Τα καπνιστά επίσης τρόφιμα περιέχουν ουσίες που διεγείρουν τη λειτουργία συγκεκριμένων  ενζύμων (οξειδάσες) του εντέρου και του ήπατος, τα οποία εμπλέκονται άμεσα στο μεταβολισμό των φαρμάκων.

Παρόλο που, τα πλούσια σε φυτικές ίνες τρόφιμα (δημητριακά ολικής αλέσεως, φρούτα, λαχανικά, όσπρια) είναι σημαντικό να αποτελούν τμήμα της καθημερινής μας διατροφής, δύναται να επιβραδύνουν την απορρόφηση πολλών φαρμάκων – μεταξύ αυτών της διγοξίνης (χορηγείται για την αρρυθμία), της μετφορμίνης (για τη ρύθμιση του σακχάρου στο αίμα) και των στατινών (μειώνουν τη χοληστερόλη) -. 

Η κατανάλωση χυμού εσπεριδοειδών μπορεί να αλληλεπιδράσει με αρκετές κατηγορίες φαρμάκων όπως: (α) αναστολείς του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτενσίνης οδηγώντας σε αύξηση των επιπέδων των φαρμάκων στον οργανισμό, (β) ανταγωνιστές ασβεστίου, (γ) ορισμένα φάρμακα που χορηγούνται για τη μείωση της χοληστερόλης, (δ) σκευάσματα οιστρογόνων όπως είναι τα αντισυλληπτικά, (ε) αγχολυτικά φάρμακα όπως οι βενζοδιαζεπίνες, αλλά και με κάποια αντιισταμινικά φάρμακα και σκευάσματα που δρουν κυρίως στο Κεντρικό Νευρικό Σύστημα. Το φαινόμενο αυτό φαίνεται να οφείλεται σε ορισμένα - κατά τα λοιπά ευεργετικά - φλαβονοειδή που περιέχονται στα εσπεριδοειδή τα οποία μπλοκάρουν τη δράση μιας οικογένειας ενζύμων που αφθονεί στο ήπαρ και εμπλέκεται στον μεταβολισμό περίπου του 60% των φαρμακευτικών σκευασμάτων.

Με την καφεΐνη επίσης, καθώς και με άλλα συστατικά του καφέ φαίνεται να αλληλεπιδρούν αρκετά είδη φάρμακων (μεταξύ αυτών αντικαταθλιπτικά, οιστρογόνα, φάρμακα για τον θυρεοειδή και σκευάσματα για την οστεοπόρωση). Πρόσφατη μελέτη έδειξε πως όσοι καταναλώνουν καφέ λίγο πριν ή λίγο μετά τη λήψη λεβοθυροξίνης (θεραπεία για τον υποθυρεοειδισμό), παρουσιάζουν μείωση έως 55% στην απορρόφησή της. Κάποιες άλλες μελέτες έχουν δείξει ότι ο καφές μπορεί να μειώσει έως και 60% την απορρόφηση του φαρμάκου αλενδρονάτη που χορηγείται για την οστεοπόρωση. Υπάρχει επίσης, στο εμπόριο, μια πλειάδα συνταγογραφούμενων σκευασμάτων που δύναται να αυξήσουν τη δράση της καφεΐνης μέσω της δέσμευσης ενός ενζύμου (CYP1A2) το οποίο μετέχει ενεργά στον μεταβολισμό της.

Τέλος, το αλκοόλ αλληλεπιδρά με μεγάλο αριθμό φαρμάκων μέσω ποικίλων μηχανισμών, γι’ αυτό και σαν γενικός κανόνας απαγορεύεται η κατανάλωση αλκοόλ εάν λαμβάνεται οποιοδήποτε φάρμακο. Η απαγόρευση αυτή είναι ιδιαιτέρως αυστηρή όσον αφορά τα φάρμακα που δρουν στο Κεντρικό Νευρικό Σύστημα - όπως τα αντικαταθλιπτικά και τα αγχολυτικά – λόγω του γεγονότος πως ένας τέτοιος  συνδυασμός μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια συνειδήσεως ή ακόμα και να αποδειχθεί μοιραίος για την ανθρώπινη ζωή. 

Εν κατακλείδι, θα μπορούσε να λεχθεί ότι υπάρχουν διάφοροι τύποι αλληλεπιδράσεων τροφής - φαρμάκων οι οποίοι ποικίλουν τόσο σε ένταση, εύρος αλλά και σε σημασία. Είναι απαραίτητο οι ασθενείς να συμβουλεύονται το γιατρό τους αναφορικά με τη διατροφή που πρέπει να λαμβάνουν κατά τη διάρκεια ακολουθίας κάποιας συγκεκριμένης θεραπευτικής αγωγής, και φυσικά να αναφέρουν παράλληλα τυχόν παρατηρήσεις που εντοπίζουν σχετικά με την αποτελεσματικότητα των σκευασμάτων που τους έχουν χορηγηθεί. 

 

Μάριος Γενακρίτης

B.Sc Pharmacy , M.Sc Health Management
European Medicines Agency (EMA) Inspector

Θανατηφόρα μπορεί να είναι τα γκρέιπφρουτ όταν αναμειγνύονται με συνταγογραφούμενα φάρμακα

Εικόνα σελίδας Λεζάντα εικόνας

Περιεχόμενα σελίδας Σύμφωνα με νέα μελέτη που δημοσιεύεται στο "Canadian Medical Association Journal" (CMAJ), πολλά είναι τα συνταγογραφούμενα φάρμακα που έχουν σοβαρές παρενέργειες όταν αναμειγνύονται με γκρέιπφρουτ. Αξίζει να σημειωθεί ότι αριθμός αυτών των φαρμάκων είναι ταχέως αναπτυσσόμενος, παρότι οι γιατροί συχνά αγνοούν τις παρενέργειές τους. Σε μια άλλη μελέτη που δημοσιεύθηκε νωρίτερα αυτό το έτος, οι ερευνητές ανέφεραν ότι ο χυμός γκρέιπφρουτ μπορεί πραγματικά να βοηθήσει κάποια αντικαρκινικά φάρμακα να δράσουν καλύτερα. Η νέα μελέτη αυτή είναι μια ανάλυση που προέρχεται από τους ίδιους τους εμπειρογνώμονες που ανακάλυψαν αυτές τις αλληλεπιδράσεις εδώ και 20 χρόνια και παρέχει αποδεικτικά στοιχεία που μπορεί να βοηθήσει τους γιατρούς να κατανοήσουν τις επακόλουθες παρενέργειες που μπορεί να προκύψουν από την κατανάλωση γκρέιπφρουτ όταν αυτό αναμειγνύεται με κάποια συνταγογραφούμενα φάρμακα. Ο Δρ Ντέιβιντ Μπέιλι, από το ερευνητικό Ινστιτούτο Υγείας Lawson στο Λονδίνο, σχολιάζει: "Πολλά από τα φάρμακα που αλληλεπιδρούν με γκρέιπφρουτ είναι φάρμακα που συνταγογραφούνται ιδιαίτερα συχνά και είναι απαραίτητα για την αγωγή και αντιμετώπιση σημαντικών ή κοινών ιατρικών καταστάσεων. Ωστόσο, πρόσφατα έχει παρατηρηθεί μία ενοχλητική τάση. Μεταξύ των ετών 2008 και 2012, ο αριθμός των φαρμάκων που ενδέχεται να αλληλεπιδρούν με γκρέιπφρουτ και να προκαλούν σοβαρές και ανεπιθύμητες ενέργειες φτάνει τον αριθμό 43, που αντιστοιχεί σε μέσο ποσοστό αύξησης που υπερβαίνει τα 6 φάρμακα ανά έτος. Η αύξηση αυτή είναι αποτέλεσμα της εισαγωγής των νέων χημικών ουσιών και σκευασμάτων." Οι σοβαρές και ανεπιθύμητες ενέργειες από την ανάμειξη γκρέιπφρουτ με ορισμένα συνταγογραφούμενα φάρμακα είναι οι πιο κάτω: αναπνευστική ανεπάρκεια, γαστρεντερική αιμορραγία, καταστολή του μυελού των οστών σε ασθενείς με αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα, νεφρική τοξικότητα, οξεία νεφρική ανεπάρκεια, αιφνίδιος θάνατος. Οι ερευνητές εξηγούν: «Μόνο εάν οι επαγγελματίες υγείας γνωρίζουν την πιθανότητα να προκύψει κάποια ανεπιθύμητη ενέργεια, θα πρέπει να προσθέτουν στο διαιτολόγιο του ασθενούς την κατανάλωση γκρέιπφρουτ. Παρόλα αυτά, είναι πολύ απίθανο ότι οι επαγγελματίες υγείας θα ερευνήσουν και θα γνωρίζουν το παραπάνω ενδεχόμενο. Επιπλέον, ο ασθενής μπορεί να μη γνωρίζει αυτή την πληροφορία. Έτσι, ισχυρίζονται ότι εξακολουθεί να υπάρχει έλλειψη γνώσης σχετικά με την αλληλεπίδραση αυτή στο γενικό σύστημα υγειονομικής περίθαλψης.» Σύμφωνα με τα νέα ευρήματα, πάνω από 85 διαφορετικά φάρμακα μπορεί να έχουν αλληλεπιδράσεις με γκρέιπφρουτ, και 43 μπορεί να επιφέρουν επιβλαβείς συνέπειες. Τα δραστικά αυτά συστατικά περιέχονται στα νεράντζια, τα οποία βρίσκονται ως συστατικό σε μαρμελάδες, καθώς και στο λάιμ γκρέιπφρουτ ή σε φουρανοκουμαρίνες (furanocoumarins), ουσίες που εμφανίζονται φυσικά στο γκρέιπφρουτ. Αυτές οι ουσίες μπορούν αναστέλλουν μη αναστρέψιμα το μεταβολισμό του ενζύμου CYP3A4, που αδρανοποιεί τα αποτελέσματά του περίπου στο σε ένα ποσοστό που φτάνει στο μισό αριθμό όλων των φαρμάκων. Τα φάρμακα που αναμειγνύονται με τις ουσίες αυτές έχουν τρία χαρακτηριστικά: Πρόκειται για φάρμακα που παρέχονται από το στόμα, διαθέτουν πολύ χαμηλή έως μεσαία βιοδιαθεσιμότητα, περνούν μέσω του μεταβολισμού του φαρμάκου στο γαστρεντερικό σωλήνα μέσω του ενζύμου CYP3A4. Όσον αφορά τη χαμηλή βιοδιαθεσιμότητα των φαρμάκων, καταναλώνοντας μόνο ένα γκρέιπφρουτ ενδέχεται να πολλαπλασιαστεί η επίδραση της εν λόγω δόσης φαρμάκου, και η αλληλεπίδραση αυτή μπορεί να λάβει χώρα, ανεξάρτητα από το αν το γκρέιπφρουτ καταναλώθηκε ώρες πριν ληφθεί το φάρμακο. Επομένως, μια μέτρια ποσότητα γκρέιπφρουτ μπορεί να επηρεάσει την αλληλεπίδραση των φαρμάκων που λαμβάνονται μόνον μία φορά την ημέρα σε οποιαδήποτε ώρα κατά τη διάρκεια της περιόδου μετά τη λήψη της δόσης. Η λήψη τακτικά ποσοτήτων φαρμάκων σε καθημερινή βάση μπορεί να αυξήσει τις παρενέργειες. Για παράδειγμα, όταν η σιμβαστατίνη, μία δημοφιλής στατίνη, αναμιγνύεται με ένα ποτήρι χυμού γκρέιπφρουτ 200-mL για 3 ημέρες, προκαλείται συστηματική συγκέντρωση του φαρμάκου σε σύγκριση με το νερό μέχρι και 330%. Οι ενήλικες άνω των 45 ετών είναι οι πιο κοινοί αγοραστές γκρέιπφρουτ και τείνουν επίσης να προμηθεύονται με τα περισσότερα φάρμακα. Ο πληθυσμός των ενηλίκων άνω των 45 ετών είναι εξαιρετικά μεγάλος, συνεπώς, πολλές από αυτές τις αλληλεπιδράσεις είναι πιθανόν να συμβούν. Η μελέτη σημειώνει ότι οι ηλικιωμένοι είναι πιο πιθανό να έχουν μειωμένη ικανότητα να αντέξουν ακραίες συστηματικές συγκεντρώσεις του φαρμάκου, κάτι που τους καθιστά πιο επιρρεπείς στην εμφάνιση αυτών των ανεπιθύμητων ενεργειών. Πηγή: Medical News Today

«Φαρμάκι» τα φάρμακα στην Κύπρο

Ένατη χώρα σε ακρίβεια φαρμάκων στην ΕΕ είναι η Κύπρος, σύμφωνα με δημοσίευμα του «Φ». Ωστόσο βρίσκεται πολύ κοντά στις χώρες αναφοράς που χρησιμοποιούνται στο σύστημα τιμολόγησης που ακολουθεί το Υπουργείο Υγείας, με βάση τα δεδομένα του 2012.

---

---

Το σύστημα, που η Κύπρος μαζί με άλλες 23 χώρες ακολουθεί, έχει πλέον «ξεφτίσει», διαπιστώνεται πανευρωπαϊκά, αφού έρευνες που διεξήχθησαν σε ευρωπαϊκό επίπεδο, έδειξαν πως οι τιμές που παρουσιάζονται στους τιμοκατάλογους διαφόρων χωρών, είναι «προβληματικές», καθώς αποτελούν προϊόν διαπραγμάτευσης των ασφαλιστικών οργανισμών, «κρύβοντας» συμφωνίες, εκπτώσεις, διευκολύνσεις κ.λπ.
Τα δεδομένα αυτά, παρουσιάστηκαν χθες 07/11, κατά τη διάρκεια ευρωπαϊκού συνεδρίου το οποίο πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της κυπριακής προεδρίας με θέμα την τιμολόγηση των φαρμάκων.

http://www.24h.com.cy/index.php/ygeia/14791-2012-11-08-08-29-14.html

Θέλεις το φάρμακο; Πλήρωσε ένα ευρώ επιπλέον..

Από τις 14 Ιανουαρίου 2013 ο κάθε ασθενής θα αναγκάζεται να καταβάλλει το ποσό του ενός ευρώ για κάθε συνταγή η οποία εκτελείτε στα ιδιωτικά φαρμακεία.

Με την φιλελευθεροποίηση των τιμών, από τις 14 Ιανουαρίου, όλων των μη συνταγογραφούμενων φαρμάκων θα καθορίζονται πλέον από τους νόμους της αγοράς, αναφέρει σε δημοσίευμα του ο «Φ».
Την ίδια ώρα, μειώνεται το ποσοστό κέρδους των ιδιωτικών φαρμακείων και καθορίζεται ως χρόνος επικαιροποίησης των τιμών η διετία.
Την Τετάρτη 10/10, η τελική πρόταση του υπουργού Υγείας, Σταύρου Μαλά, έφθασε σε όλους τους εμπλεκόμενους στον τομέα των φαρμάκων, χωρίς ωστόσο να καθορίζει τα ποσοστά μείωσης των σημερινών τιμών μετά την επικαιροποίηση του τιμοκαταλόγου.
Οι μειώσεις όμως με βάση την δεδομένη «συμφωνία» μεταξύ φαρμακοβιομηχάνων, φαρμακοποιών, φαρμακευτικών εταιρειών και εισαγωγέων φαρμάκων, δεν θα ξεπερνούν κατά μέσο όρο το 7% για τα φάρμακα από €50 και κάτω ενώ τα φάρμακα από €10 και κάτω θα μείνουν ανεπηρέαστα από την επικαιροποίηση.
Καινοτομία στην πρόταση του υπουργού Υγείας αποτελεί η ικανοποίηση του αιτήματος των φαρμακοποιών για εφαρμογή τέλους για την εκτέλεση συνταγών από τα ιδιωτικά φαρμακεία.
Με το μέτρο αυτό ο πολίτης θα καταβάλλει στο ιδιωτικό φαρμακείο το ποσό του ενός ευρώ για κάθε συνταγή που εκτελεί. Αναφέρεται ότι σύμφωνα με την επίσημη έρευνα των φαρμακοποιών, τα ιδιωτικά φαρμακεία δεν εκτελούν τον τελευταίο χρόνο περισσότερες από 7 συνταγές την ημέρα.
Το υπουργείο Υγείας έχει προωθήσει ήδη στη Βουλή πρόταση για καταβολή τέλους €0.50 ανά φάρμακο, ανά συνταγή που εκτελείται από τα κρατικά φαρμακεία.

http://www.24h.com.cy

Κατά της φαρμακευτικής Roche στρέφεται η ΕΕ

Για απόκρυψη των παρενεργειών από 19 φάρμακά της

Newsroom Κ, Αθήνα

Νομικά θα κινηθεί για πρώτη φορά η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Φαρμάκων κατά της φαρμακευτικής Roche για απόκρυψη των παρενεργειών από 19 φάρμακά της, που παρατηρήθηκαν σε Αμερικανούς ασθενείς. Πρόκειται για την πρώτη φορά που η ευρωπαϊκή ρυθμιστική υπηρεσία στρέφεται κατά φαρμακευτικής εταιρίας. Η προσφυγή αφορά 19 σκευάσματα, πολλά από αυτά αντικαρκινικά, συμπεριλαμβανομένων και φαρμάκων για τον καρκίνο του μαστού. Από τις παρενέργειες αυτές ενδέχεται να υπέκυψαν μέχρι και 19.000 ασθενείς στις ΗΠΑ. http://www.kathimerini.com.cy/index.php?pageaction=kat&modid=1&artid=109978

Νέα διαδικτυακή πλατφόρμα των MSF κατά των αθέμιτων διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας

Στόχος να ενισχυθεί η πρόσβαση στα φάρμακα σε χώρες που πλήττονται όλο και περισσότερο από τις υψηλές τιμές των φαρμάκων

Ένα νέο διαδικτυακό εργαλείο για την κοινωνία των πολιτών και τους ασθενείς στις αναπτυσσόμενες χώρες παρουσίασαν οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα (MSF) με στόχο να αντιταχθούν στα αθέμιτα διπλώματα ευρεσιτεχνίας. Η νέα διαδικτυακή Βάση Δεδομένων Ενστάσεων για Διπλωμάτα Ευρεσιτεχνίας (Patent Opposition Database) έρχεται ως απάντηση στο γεγονός ότι σε πολλές αναπτυσσόμενες χώρες οι τιμές των φαρμάκων είναι εξαιρετικά υψηλές επειδή τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας (πατέντες) εμποδίζουν την παραγωγή ποιοτικών φαρμάκων χαμηλού κόστους (γενόσημων). Οι MSF χρησιμοποιούμε ποιοτικά φάρμακα χαμηλού κόστους σε πάνω από 60 χώρες όπου εργαζόμαστε. Στην περίπτωση της θεραπείας του HIV, πάνω από το 80% των φαρμάκων που χρησιμοποιούνται στις αναπτυσσόμενες χώρες είναι ποιοτικά φάρμακα χαμηλού κόστους. Η Νέα Βάση Δεδομένων Ενστάσεων για Διπλωμάτα Ευρεσιτεχνίας «Patent Opposition Database» είναι διαθέσιμη εδώ: patentoppositions.org

«Οι φαρμακευτικές εταιρείες υποβάλλουν συστηματικά αίτηση για κατοχύρωση διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας ή διατηρούν το μονοπώλιο κάποιων φαρμάκων ακόμα και αν δεν θα έπρεπε», δήλωσε ο Μισέλ Τσάιλντς, Επικεφαλής της Πολιτικής Υποστήριξης της Εκστρατείας των MSF για την Πρόσβαση στα Βασικά Φάρμακα. «Είναι μύθος ότι κάθε αίτηση για κατοχύρωση διπλώματος ευρεσιτεχνίας που υποβάλλεται είναι έγκυρη. Αν οι αιτήσεις εξετάζονταν προσεκτικά, μπορεί να μην περνούσαν επιτυχώς τους απαραίτητους ελέγχους. Η ιδέα πίσω από αυτή τη νέα διαδικτυακή πλατφόρμα είναι να βοηθήσουμε την κοινωνία των πολιτών και τους ασθενείς σταματώντας τη χρήση αθέμιτων διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας (πατεντών) που εμποδίζουν την πρόσβαση των ανθρώπων σε φάρμακα χαμηλότερου κόστους».

Η άσκηση ένστασης στην κατοχύρωση διπλώματος ευρεσιτεχνίας-μια νομική οδός αντίδρασης μέσω της οποίας μπορείς να εμποδίσεις ή να ανατρέψεις τη χορήγηση ενός αδικαιολόγητου διπλώματος ευρεσιτεχνίας-επιτρέπεται βάσει των κανόνων του διεθνούς εμπορίου ως ένας τρόπος να διατηρηθεί ο έλεγχος και οι ισορροπίες στη χορήγηση διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας που κατοχυρώνουν οι φαρμακευτικές εταιρείες. Σε χώρες, όπως η Ταϊλάνδη, η Βραζιλία ή η Ινδία, όπου επιτρέπεται η υποβολή ένστασης στη χορήγηση ενός διπλώματος ευρεσιτεχνίας, απετράπη επιτυχώς η κατοχύρωση αθέμιτων διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας και ενισχύθηκε ο γενικός ανταγωνισμός μεταξύ των εταιρειών που οδήγησε σε μείωση των τιμών των φαρμάκων.
«Επιτυχημένες προσπάθειες αντίδρασης της ινδικής κοινωνίας στα διπλώματα ευρεσιτεχνίας μας έχουν δώσει τη δυνατότητα να χρησιμοποιούμε περισσότερες, οικονομικά προσιτές εκδοχές σημαντικών φαρμάκων για το HIV όπως το lopinavir/ritonavir», σημείωσε ο Δρ. Έσθερ Σ. Κάσας, Ειδικός των MSF σε θέματα HIV/Φυματίωσης για το πρόγραμμα στη Ζιμπάμπουε.
«Εξαιτίας του όγκου των αιτήσεων, μπορεί να διαφύγουν σημαντικές πληροφορίες από τους ντόπιους ελεγκτές των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας και να χορηγηθούν διπλώματα ευρεσιτεχνίας που ουσιαστικά δεν δικαιολογούνται», εξηγεί ο Βίλκας Αγιούτζα, Πρόεδρος του Δικτύου Οροθετικών στο Δελχί. «Για παράδειγμα, ο συνδυασμός δυο ή τριών φαρμάκων σε ένα ή η χρήση γνωστών βιομηχανικών πρακτικών για τη διαμόρφωση ενός φαρμάκου δεν θα έπρεπε να θεωρείται κάτι τόσο καινοτόμο που να κατοχυρώνεται με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας για άλλα 20 χρόνια. Αντιδρώντας, λοιπόν, σε ανάλογες περιπτώσεις, μπορούμε να υπογραμμίσουμε αυτό το στοιχείο μειώνοντας έτσι την πιθανότητα κατοχύρωσης άκυρων διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας».

Ένα επιτυχημένο παράδειγμα αποτελεί η αντίδραση κάποιων ομάδων στην Ινδία στην αίτηση κατοχύρωσης διπλώματος ευρεσιτεχνίας για μια σταθερή δόση συνδυασμού των zidovudine/lamivudine που ουσιαστικά δεν αποτελούσε κάποια καινοτομία παρά το συνδυασμό δυο ήδη διαθέσιμων φαρμάκων. Αυτός ο συνδυασμός χρησιμοποιείται ευρέως στη θεραπεία του HIV στις αναπτυσσόμενες χώρες. Η ένσταση της Ένωσης Καρκινοπαθών πριν την κατοχύρωση ενός διπλώματος ευρεσιτεχνίας αποτέλεσε την αφορμή να απορριφθεί η αίτηση της Novartis για κατοχύρωση διπλώματος ευρεσιτεχνίας σε συγκεκριμένο άλας του αντικαρκινικού φαρμάκου imatinib, καθώς κρίθηκε ότι το φάρμακο αποτελεί νέα εκδοχή ενός παλιότερου φαρμάκου. Η κίνηση αυτή-που τώρα αποτελεί το αντικείμενο μιας διαμάχης ενώπιον του Ανώτατου Δικαστηρίου- ενίσχυσε τον ανταγωνισμό γύρω από το φάρμακο που χρησιμοποιείται στη θεραπεία της χρόνιας μυελογενούς λευχαιμίας και μείωσε την τιμή κατά 92% ρίχνοντας τη από 2.158 δολάρια σε μόλις 174 δολάρια το μήνα.

«Ένα αθέμιτο δίπλωμα ευρεσιτεχνίας δεν καθυστερεί μόνο τον ανταγωνισμό που ρίχνει τις τιμές, αλλά υπονομεύει την προσπάθεια για πραγματική καινοτομία», τόνισε η Μισέλ Τσάιλντς. «Έχοντας στα σκαριά λίγα νέα, καινοτόμα φάρμακα, οι φαρμακευτικές εταιρείες θέλουν απεγνωσμένα να αποτρέψουν το γενικό ανταγωνισμό προσπαθώντας να εξασφαλίσουν περισσότερα διπλώματα ευρεσιτεχνίας για παλιά στελέχη του φαρμάκου ή για παλιές μεθόδους παραγωγής».

Η νέα Βάση Δεδομένων Ενστάσεων για Διπλωμάτα Ευρεσιτεχνίας «Patent Opposition Database» που αντιτίθεται στα Διπλώματα Ευρεσιτεχνίας έχει ως στόχο να καθοδηγήσει την κοινωνία των πολιτών μέσω της διαδικασίας προσφυγής κατά μιας αβάσιμης πατέντας. Θα επιτρέψει στους οργανισμούς να δημιουργήσουν νέες συμμαχίες και να μοιραστούν σημαντική εξειδικευμένη γνώση, καθώς η αίτηση κατοχύρωσης ενός διπλώματος ευρεσιτεχνίας μπορεί να αμφισβητηθεί συχνά σε διαφορετικές χώρες πάνω στην ίδια βάση. Περιέχει μια διαθέσιμη λίστα με 45 περιπτώσεις ενστάσεων στα διπλώματα ευρεσιτεχνίας που αφορούν σε φάρμακα-κλειδιά και πάνω από 200 άλλα έγγραφα που θα συμβάλλουν στην περαιτέρω ενίσχυση της αντίθεσής μας στην αδικαιολόγητη χορήγηση διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας.

Η έναρξη της προσπάθειας αυτής σηματοδοτεί τα δέκα χρόνια από την πρώτη αντίδραση ασθενών- της ομάδας AIDS Access Foundation της Ταϊλάνδης-που κατάφερε να ανατρέψει την απόφαση για χορήγηση διπλώματος ευρεσιτεχνίας για το φάρμακο didanosine για το HIV στα δικαστήρια της Ταϊλάνδης.

Τα υπολιπιδαιμικά φάρμακα είναι και αντιθρομβωτικά;

Μια πειραματική εργασία που δημοσιεύθηκε τελευταία στο εγκυρότατο ιατρικό περιοδικό 'Blood' φέρνει ένα νέο μήνυμα. Τα φάρμακα που ελαττώνουν την χοληστερίνη φαίνεται ότι παράλληλα καταπολεμούν τους θρόμβους που δημιουργούνται μέσα στα αγγεία.
Η θρόμβωση, δηλαδή το να πήζει το αίμα, είναι μια φυσιολογική διαδικασία που ο οργανισμός κινητοποιεί προκειμένου να σταματήσει μια αιμορραγία. Όμως η θρόμβωση όταν γίνεται αυτόματα μέσα στις αρτηρίες ή τις φλέβες αναίτια και χωρίς να έχει στόχο το σταμάτημα μιας αιμορραγίας τότε πρόκειται για μια σοβαρή παθολογική κατάσταση. Κατάσταση που εγκυμονεί μεγάλο κίνδυνο από την πρόκληση ενός καρδιαγγειακού επεισοδίου όπως είναι π.χ. το έμφραγμα, το εγκεφαλικό επεισόδιο ή θρομβοφλεβίτιδα καθώς και τα διάφορα εμβολικά επεισόδια από την απόσπαση ενός τμήματος του θρόμβου που με την κυκλοφορία του αίματος σφηνώνεται μέσα σε μία αρτηρία και την φράζει τελείως.
Υπολογίζεται ότι από τους θρόμβους που δημιουργούνται μέσα τις φλέβες χάνονται περίπου 6.000 άνθρωποι κάθε χρόνο στη χώρα μας, πολύ περισσότεροι από όσους σκοτώνουν τα τροχαία δυστυχήματα που μαζί με τις καρδιοπάθειες και τους καρκίνους αποτελούν μια από τις κυριότερες αιτίες θανάτου του πληθυσμού μας.
Σύμφωνα με αυτή την πειραματική μελέτη που δημοσιεύθηκε στο 'Blood', μια ειδική πρωτεΐνη, η LXR, εμπλέκεται στο μηχανισμό της θρόμβωσης με το να σταθεροποιεί το θρόμβο και να ελαττώνει το μέγεθός του. Αυτή η ίδια πρωτεΐνη είναι γνωστό ότι επηρεάζει την τιμή της χοληστερίνης στο αίμα και κατά συνέπεια είναι δυνατόν με το να ελέγχονται φαρμακευτικά τα επίπεδά της να αποκτήσουμε ένα νέο ισχυρό όπλο κατά των θρομβώσεων τόσο των φλεβών όσον και των αρτηριών.
Η πειραματική αυτή μελέτη, εφόσον αποδειχθεί ότι έχει εφαρμογή στον άνθρωπο, θα προσδώσει νέα διάσταση στη μάχη κατά των θρομβώσεων και ιδιαίτερα των φλεβοθρομβώσεων.
Οι θρόμβοι που δημιουργούνται μέσα στις φλέβες αποτελούν έναν ύπουλο εχθρό, γιατί η διάγνωσή τους είναι δύσκολη όταν δεν εκδηλώνονται με σαφή συμπτώματα.
Καταστάσεις όπως η παχυσαρκία, η ακινησία, οι καρκίνοι και ιδιαίτερα των οργάνων της κοιλιάς, οι βαριές χειρουργικές επεμβάσεις, τα αντισυλληπτικά φάρμακα, η εγκυμοσύνη όταν συνοδεύεται από παθήσεις των φλεβών των ποδιών, καθώς και η καρδιακή ανεπάρκεια, θεωρούνται οι σοβαρότεροι λόγοι που προδιαθέτουν στο να αναπτυχθούν θρόμβοι μέσα στις φλέβες των ποδιών. Γενικότερα, κάθε κατάσταση που προκαλεί αργή κίνηση του αίματος μέσα στις φλέβες του ποδιού προδιαθέτει στο να αναπτυχθούν στο εσωτερικό τους θρόμβοι που τμήματά τους μπορεί να αποσπαστούν και με την κυκλοφορία του αίματος να φθάσουν στους πνεύμονες, οπότε εάν ενσφηνωθούν μέσα σε μια πνευμονική αρτηρία ή τους κλάδους της δημιουργούν σοβαρές και πολλές φορές θανατηφόρες πνευμονικές εμβολές. Πνευμονικές εμβολές, ως γνωστόν παρατηρούνται στις πολύωρες υπερατλαντικές πτήσεις των αεροπλάνων γι΄ αυτό άλλωστε συνιστάται ο επιβάτης να κινητοποιείται ανά ώρα, ιδιαίτερα εάν έχει κάποιο πρόβλημα υγείας που να προδιαθέτει σε θρομβώσεις των φλεβών των ποδιών.
Όταν επισημανθεί ο κίνδυνος δημιουργίας θρόμβου μέσα στις φλέβες των ποδιών τότε η χορήγηση αντιπηκτικών φαρμάκων αποτελεί οπωσδήποτε μια λύση. Αυτό όμως συνήθως γίνεται κατόπιν εορτής, δηλαδή όταν διαπιστωθεί το πρόβλημα, όταν έχει ήδη εκδηλωθεί πνευμονική εμβολή. Για το λόγο άλλωστε η δυνατότητα να χορηγεί ο γιατρός φάρμακα με δύο στόχους όπως η δυνατότητα ελαττώσεως της χοληστερίνης παράλληλα με την ελάττωση της πιθανότητας του να αναπτυχθεί ένας θρόμβος μέσα στο κυκλοφορικό σύστημα, ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο σε μια νέα εποχή, όπου τα εμφράγματα, τα εγκεφαλικά επεισόδια και οι θρομβώσεις των φλεβών θα υποστούν εντυπωσιακό πλήγμα.

www.iatronet.gr