Από το 1980 όμως μπαίνουμε σε μια άλλη φάση στη διεθνή πολιτική υγείας, με την παγκοσμιοποιημένη οικονομία. Το οριζόντιο μοντέλο της ΠΦΥ διακόπτεται. Αρχίζουν οι «κάθετες» προσεγγίσεις. Τα «πακέτα υγείας» με τις επιλεκτικές παρεμβάσεις, πχ για τα παιδιά: ανάπτυξη, επανυδάτωση (για τις διάρροιες), θηλασμός και εμβόλια. Η το άλλο, οικογενειακός προγραμματισμός, τροφή και εκπαίδευση των γυναικών. Μετατρέπεται βαθμιαία η ΠΦΥ σε μπακάλικο. Μια «επιλεκτική» ΠΦΥ με παρεμβάσεις στον Τρίτο Κόσμο που -όπως αποδείχτηκε- «βόλεψαν» και τον αναπτυγμένο.
Πού είναι όμως το πρόβλημα με τα επιλεκτικά προγράμματα; «Π.χ. το πρόγραμμα για το AIDS: Προσλαμβάνουμε υπαλλήλους που θα πάνε στις κοινότητες να κάνουν ενημέρωση, να δίνουν τα φάρμακα στους αρρώστους κλπ. Πάει ένας ολόκληρος κάθετος μηχανισμός σε μια κοινότητα και ασχολείται με το AIDS. Εκεί δίπλα όμως παθαίνει κάποιος έμφραγμα. Τι θα γίνει τότε; Θα πάει άλλο πρόγραμμα για τους καρδιακούς; Κι ένα άλλο για τους διαβητικούς; Αυτός είναι ο ορισμός της σπατάλης και της αναποτελεσματικότητας, την ώρα που υποτίθεται ότι αυτά γίνανε για να χτυπήσουν τη σπατάλη και την αναποτελεσματικότητα των δημόσιων και οριζόντιων Συστημάτων Υγείας».
Πρωταγωνιστές πλέον παύουν να είναι μόνο οι κυβερνήσεις, αλλά είναι και η φιλανθρωπία (π.χ. σήμερα το μεγαλύτερο προϋπολογισμό σε έξοδα και σε εφαρμοσμένες θεραπείες έχει το ίδρυμα του Μπιλ Γκέιτς), οι φαρμακοβιομηχανίες (πειράματα, αποτελεσματικότητα, κέρδος) και τέλος οι Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις. Τεράστιο ρόλο παίζει όχι ο ΠΟΥ, αλλά η Παγκόσμια Τράπεζα (Π.Τ.). Ο Ρήγκαν μετέθεσε χρήματα για την υγεία στην Π.Τ. και εμφανίστηκε το παράδοξο, ενώ υπάρχει ο μηχανισμός του ΠΟΥ, να δημιουργείται κι ένας παράλληλος, που επίσης κάνει πολιτική υγείας. Από την Π.Τ. χρηματοδοτήθηκαν με το αζημίωτο όλα αυτά τα προγράμματα-πακέτα. «Παράδειγμα, όταν έπεσε το καθεστώς της Αλβανίας, πήγε η Π.Τ. και τους έδωσε αξονικούς τομογράφους. Εγκατέστησαν τομογράφους ακόμα και σε περιοχές χωρίς ρεύμα! Ολα με δανεισμό φυσικά. Στήνουν σε μια περιοχή της Κένυας ένα χειρουργείο για να βοηθήσουν. Οντως τους βοηθάνε, αλλά ταυτόχρονα αποδυναμώνουν το αντίστοιχο φτωχό ιατρείο της τοπικής κυβέρνησης. Ο συντονιστής της αποστολής αναζητάει τον ικανότερο νέο τοπικό εργαζόμενο γιατρό για να βοηθήσει και στην επαφή με τους ντόπιους. Αποτέλεσμα, γρήγορα αυτός με ένα καλύτερο μισθό φεύγει από την τοπική μονάδα και δουλεύει στην αποστολή. Οταν η αποστολή τελειώνει το πρόγραμμά της, παίρνει μαζί και τους ντόπιους γιατρούς, που πρόθυμα θα πάνε να δουλέψουν πλέον στα καλά νοσοκομεία της Ευρώπης ή των ΗΠΑ με χαμηλότερους φυσικά μισθούς και, το κυριότερο, στερώντας την τοπική κοινωνία από τις πολύτιμες φροντίδες τους. Πίσω της η αποστολή αφήνει μια μεγάλη τρύπα. Αυτό το έζησα στην Αφρική και είναι ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα των τοπικών κοινωνιών».
Οι ΜΚΟ δυστυχώς χρησιμοποιούνται πολλές φορές από τις κυβερνήσεις των αναπτυγμένων χωρών για πολιτική προσέλκυσης επαγγελματιών υγείας χωρίς να έχουν ξοδέψει δεκάρα για την εκπαίδευσή τους. Αυτή είναι η ισχυρή πολιτική της νεοαποικιοκρατίας. «Αν θέλεις να βοηθήσεις δεν θα δώσεις το ψάρι σε κάποιον που πεινάει. Θα του μάθεις να ψαρεύει. Να φτιάξεις υποδομές, να δώσεις λεφτά για την εκπαίδευσή τους και να τους επιτρέψεις να οικοδομήσουν την υγεία του πληθυσμού τους, αυτό είναι η ΠΦΥ».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου